DALIHAN NATOLU – OJAHAN DI PARTUTURON NI HALAK BATAK
1. HULA-HULA : Pangalapan Boru
2. DONGAN SABUTUHA/DONGAN TUBU : Dongan Samarga
3. BORU/PAMORUON : Pangaleanan Boru
Asa ingkon SOMBA MARHULA-HULA. ingkon MANAT MARDONGAN TUBU, ingkon ELEK
MARBORU. Jotjot do halak Batak sala mamangke pandohan on, jotjot disuru
halak boruna ingkon somba tu ibana ala hula-hula ibana, hape ia hata ni
pandohan on mandok ingkon sipangkeon tu diriniba do. Songon on rupani:
A. SOMBA MARHULA-HULA
Iba do naingkon somba marhula-hula, jala ingkon sangap do bahenon
hula-hula. jala songon Boru iba asa mangantusi antong, molo toho
manghatai hula-hulana unang diselak, jala tingki mandok hata tu
hula-hulana naeng ma pantun jala lambok unang songon namanonggak Molo
iba hula-hula ndang gabe suruon pamoruonniba ingkon somba tu iba. Ai
diangka pamoruon i pe diboto do ingkon somba nasida marhula-hula..
B. ELEK MARBORU
Hula-Hula asa mangantan mandok hatana tu angka Boruna, elek, unang
nihansitan roha nasida, unang ma sanga manetek ilu ni Boru alani soara
ni Hula-Hula. jala songoni ma sabalikna asa mangantusi Borui molo toho
manghatai Hula-Hulana unang diselak, jala tingki mandok hata tu
hula-hulana naeng ma pantun jala lambok unang songon namanonggak.
C. MANAT MARDONGAN TUBU
Ima dongan laho manjungjung Marga i, manambor- nambori asa lam tu
toropna jala tu majuna disude parngoluan. I do dongan saparadatan,
sisada adat, sisada lungun dohot sisada las ni roha.
Molo pinasahat sada ulaon tu Dongan Tubu, haha-anggi partubu, molo tung
adong kesilapan di tingki panghataion maralohon Marga na niadopan, unang
tapasingot di jolo ni natorop i. Denggan ma dihusiphon nanget, songoni
antong nang natinuturan ni dongan molo toho maniop ulaon, unang arogan,
tama do begeon panuturion ni dongan, unang nianggap napatoruhon martabat
molo dituturi dongan iba nanget, denggan ma nijalo, molo tingkos do
didok roha panuturion i ba niihuthon, ba molo so toho didok roha,
rohaniba niparroha.
Ima nanidokna asa Manat na Mardongan Tubu.
Ai didok umpama do:
Ansimun sada holbung, pege sangkarimpang Manimbung rap tu toru, mangangkat rap tu ginjang tongtong satahi saoloan.
Unang marnaloja iba mambahen na denggan tu Dongan Tubu, masipasangapan,
unang olo iba pailahon Dongan Tubu diloloan, ai didok Ompunta naparjoloi
do: Suhar Bulu disarat Dongan ingkon suhar do saraton Jadi dung tangkas
taantusi taringot tu angka partuturan i, botoonta ma songon dia denggan
ni partondongon di halak Batak. Satahu – Saoloan.
Nuaeng naeng ma patorangon saotik taringot tu Adat-Paradaton Praktis
songon bahan dasar tu angka dongan laho mangulahon Adat i asa
nanget-nanget lam dipanghilalahon arga ni paradaton i, gabe ro rohana
laho manambai parbinotoanna marhite tu namangihuthon angka ulaon.
Songoni ma nian nang marhite angka dongan namanurathon Buku taringot tu
Paradaton dohot Budaya ni Halak Batak. asa masileanan, masibagi
parbinotoan diparadatoni tu angka dongan nahurang mangantusi tarlobi
diangka naumposo dipudian ni ari.
Asa lam arga Paradaton dohot Partuturoni di hita, pangidoan tu angka
dongan nahurang mangantusi marhata Batak sai olo ma nian mandasdasi
dirina be marsiajar marhata Batak.
Ndang sundatna botoon angka bahasa ni halak alai sai pinajolo ma nian umboto hataniba.
Dos mai songon halak naumboto sude liat portibion, hape didia do huta ni
Amangna ndang diboto. Sai didok ibana halak Batak, mar-Marga Batak,
marende O Tano Batak, hape ndang diboto hata Batak jala ndang diboto
didia do Tano Batak ala so dung dihalungunhon.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar